Wat is Electronic Stability Program (ESP) en hoe werkt het?
Het is een van de belangrijkste innovaties op het gebied van autotechnologie: het Electronic Stability Program, oftewel ESP. Ondanks dat het een belangrijk veiligheidssysteem is, gaat er bij de meeste mensen geen belletje rinkelen bij de Engelse term. Vrij vertaald staat het voor Elektronisch Stabilisatie Programma. Het programma is simpelweg gemaakt om ongelukken te voorkomen. Het zorgt ervoor dat de auto dezelfde richting opgaat die de bestuurder met het stuur aangeeft. Dit lijkt voor de hand liggend, maar wanneer je in een bocht (te) veel gas geeft, slippen de achterwielen weg naar de buitenkant. Het ESP-systeem voorkomt dit en zorgt ervoor dat de auto de aangegeven richting op gaat. In dit artikel gaan we dieper in op onder andere de werkwijze van ESP, het ontstaan en de verplichting van het systeem in Europa.
Geen tijd om het hele blog te lezen? Met deze beknopte samenvatting ben je up-to-date
Geen tijd om het hele blog te lezen? Met deze beknopte samenvatting ben je up-to-date
Het ESP-systeem voorkomt dat de auto in noodsituaties uitbreekt. Het systeem corrigeert de rijrichting van de auto door het wiel met de minste grip af te remmen. Zo wordt voorkomen dat de auto in een slip raakt.
Het veiligheidssysteem is in 1955 ontstaan en voor het eerst geïmplementeerd in de S-klasse van Mercedes. Vanaf november 2014 is het verplicht voor nieuwe voertuigen die binnen de EU een typegoedkeuring willen
Een studie van de Universiteit Keulen in Duitsland toont aan dat de standaardinvoering van het ESP-systeem in auto’s het aantal dodelijke ongelukken in Europa met 000 per jaar verminderd. Mercedes die het veiligheidssysteem in al zijn modellen heeft ingevoerd, geeft aan dat het aantal ongelukken met 29% is gedaald.
Wat is ESP?
Het Elektronische Stabilisatie Programma voorkomt dat de auto in noodsituaties uitbreekt. Bijvoorbeeld als je een onverwachte uitwijkmanoeuvre moet maken of wanneer je dreigt te slippen. Het ESP-systeem grijpt in deze gevallen in.
Moet je plotseling uitwijken? Dan corrigeert het systeem de rijrichting van je auto door het wiel met de minste grip af te remmen. Zo voorkom je dat je in een slip raakt en wordt de kans op een aanrijding een stuk kleiner. Gekscherend wordt het systeem ook wel een elektronische beschermengel genoemd. Het zorgt ervoor dat je met een veilig gevoel de weg op gaat. Ook wanneer de auto zijn grip dreigt te verliezen op een natte helling of in een slip raakt op een besneeuwde weg. Dankzij handige technieken voorkomt het systeem gevaarlijke situaties.
Hoe werkt het ESP-systeem?
Om de werking van het ESP-systeem op een duidelijk manier uit te leggen, delen we het op in twee elementen: de onderdelen waaruit het Electronic Stability Program bestaat en de werking van het systeem. Oftewel: hoe weet het ESP-systeem wanneer er ingegrepen moet worden?
Uit welke onderdelen bestaat een ESP-systeem?
Het systeem bestaat uit een regeleenheid (computer) en een remsysteem. De ESP-regeleenheid krijgt zijn informatie van onder andere de volgende sensoren:
De G-sensor. Deze sensor meet de (dwars)versnelling.
Stuurpositiesensor. Deze meet de stand van het stuurwiel.
Yaw sensor. Ook wel rotatiesnelheid sensor genoemd. Deze sensor meet de hoeksnelheid van een voertuig rond zijn verticale as in graden om de oriëntatie van de auto te bepalen wanneer het scherpe bochten maakt of dreigt te kantelen.
Remdruksensor. Zoals de naam al doet vermoeden, meet deze sensor de op het remsysteem gezette remdruk.
ABS-sensoren. Deze sensoren meten of de wielen niet blokkeren.
Naast de hierboven genoemde sensoren maakt het gehele remsysteem deel uit van het ESP-systeem. Twee belangrijke onderdelen die niet mogen ontbreken zijn:
De elektronische hydraulische pomp (ESP) en regeleenheid. Hydraulisch – ook wel hydrauliek genoemd – is een aandrijftechniek. Deze techniek maakt gebruik van vloeistof onder druk. De regeleenheid zorgt voor de benodigde druk en is uitgerust met elektronisch hydraulische ventielen om de remdruk per wiel te verhogen of te verlagen.
De regeleenheid. Dit is een elektronische microcomputer waarin de processor de binnenkomende informatie van de sensoren doorgeeft om de hydraulische eenheid en de daarin werkende kleppen aan te sturen.
Tot slot kan elektrische stuurbekrachtiging deel uitmaken van het ESP-systeem. Het speelt dan een rol in stuurcorrectie.
Hoe werkt de elektronische hydraulische pomp?
Zoals hierboven aangegeven beschikt het ESP-systeem over sensoren op de wielen. Deze sensoren meten 25 keer per seconde of de richting van het voertuig overeenkomt met wat de bestuurder van de auto aangeeft. Dit kan afwijken wanneer je te hard door een bocht gaat of plotseling moet uitwijken voor een hindernis op de weg. Als de richting van het voertuig niet hetzelfde is als de richting die de bestuurder van de auto aangeeft, herstelt het ESP-systeem dit gelijk. Het systeem remt de afzonderlijke wielen af zodat de auto weer de richting op gaat die jij als bestuurder aangeeft.
Daarnaast werkt het ESP-systeem samen met het Anti Blokkeer Systeem (ABS) en de Anti Slip Regeling (ASR). Het ABS zorgt ervoor dat de wielen niet blokkeren, wanneer je plotseling hard moet remmen. De ASR voorkomt dat de wielen doordraaien bij het optrekken van de auto. De drie systemen zorgen samen voor meer controle over het voertuig, wat de veiligheid van de auto ten goede komt.
Hoe voorkomt ESP onder- en overstuur?
Onder- en overstuur zijn technische termen om het stuurgedrag van auto’s uit te drukken. Bij onderstuur stuur je wel, maar blijft de auto rechtdoor gaan. Dit gebeurt wanneer je bijvoorbeeld wilt uitwijken voor een obstakel en je hard naar rechts stuurt. Het voertuig heeft veel voorwaartse snelheid en daardoor de neiging om rechtdoor te blijven gaan. Recht op de versperring af. Het ESP-systeem zorgt er in dit geval voor dat het rechterachterwiel afremt, waardoor de auto makkelijker naar rechts gaat en minder onderstuurt.
Overstuur is het tegenovergestelde van onderstuur. Bij overstuur komt er te veel druk en dus grip op de achterbanden te liggen. Stel je voor: je bent uitgeweken voor de hindernis door naar rechts te sturen. Daarna stuur je snel terug om weer op de weg te komen. Door de gewichtsverdeling kan de achterkant van de auto een slinger maken en met de achterkant naar rechts uitbreken. Dit wordt overstuur genoemd. Het Electronic Stability Program voorkomt dit door in dit geval het rechtervoorwiel kort af te remmen.
Kun je ESP uitzetten?
Het ESP-systeem staat standaard aan. In sommige auto’s kan het systeem uitgezet worden.
Hoe is het Electronic Stability Program ontstaan?
Het eerste Electronic Stability Program is in 1995 ontstaan. Leuk feitje: het is bedacht door de Nederlander dr. Anton van Zanten die destijds bij Bosch werkte. De uitvinding werd in 1955 voor het eerst geïmplementeerd door Mercedes-Benz in de S-klasse. Een van de duurdere varianten van het merk. Toen in 1997 een A-klasse van hetzelfde merk omsloeg bij een elanduitwijkproef van het Zweedse automagazine Teknikens Värld, kwam het systeem pas echt in de spotlights. In onderstaande video zie je de test waarin de auto moet uitwijken voor een denkbeeldige eland.
Bekijk de elanduitwijkproef van het Zweedse automagazine Teknikens Värld
Mercedes moest diep door het stof en is direct gestart met het standaard monteren van een ESP-systeem in al hun auto’s. Alle voertuigen van Mercedes die na 1999 zijn gebouwd zijn voorzien van het controlesysteem. Na de beruchte elandproef werd het systeem steeds vaker ingezet en is het zelfs vanaf november 2014 verplicht voor nieuwe voertuigen die binnen de EU een typegoedkeuring willen aanvragen.
De voordelen van het ESP-systeem
Het Electronic Stability Program zorgt ervoor dat de auto de gewenste richting op gaat en niet om zijn as draait bij een onverwachte beweging. Hierdoor heb je meer grip en controle op de auto, wat zorgt voor een stukje veiligheid. Daarnaast is uit verschillende onderzoeken gebleken dat door de invoering van het ESP-systeem het aantal ongelukken is afgenomen. Deskundigen noemen de technologie de belangrijkste bijdrage sinds de airbag en de autogordel.
Uit internationale onderzoeken is gebleken dat minimaal 40% van alle verkeersongelukken met een dodelijke afloop wordt veroorzaakt door slippen. Uit hetzelfde onderzoek is naar voren gekomen dat het ESP-systeem de kans op slippen met 80% verkleint. Een studie van de Universiteit Keulen in Duitsland toont aan dat de standaardinvoering van een ESP-systeem in voertuigen het aantal dodelijke ongelukken in Europa met 4.000 per jaar verminderd. Er zijn dan niet alleen 4.000 minder doden per jaar door een verkeersongeluk, maar het systeem voorkomt ook 100.000 gewonden per jaar. Mercedes, die het ESP-systeem in al zijn modellen heeft ingevoerd, geeft aan dat het aantal ongelukken met 29% is gedaald.
Zitten er ook nadelen aan het systeem?
Er zijn mensen die beweren dat sommige bestuurders roekelozer gaan rijden, omdat ze zich dankzij het ESP-systeem veiliger in de auto voelen. Deze kritiek is echter nooit bewezen. De ongevallen studies hebben immers aangetoond dat het aantal ongelukken door ESP is verminderd. Daarnaast merk je als bestuurder van een auto niet wanneer het systeem werkt. We kunnen dus de conclusie trekken dat het ESP-systeem alleen maar voordelen heeft.
Verplichting van het ESP systeem
Vanaf 1 november 2014 is het ESP-systeem verlicht in alle nieuwe voertuigmodellen. Zonder het systeem komen de voertuigen binnen de EU niet door een typegoedkeuring. Omdat het systeem pas sinds eind 2014 verplicht is voor nieuwe automodellen, rijden er op dit moment nog veel auto’s op de weg die niet standaard zijn voorzien van het systeem.
Wat moet je doen als het ESP-lampje brandt?
Het ESP-lampje kan in twee gevallen gaan branden:
Het ESP-lampje knippert. Dit betekent dat het systeem is geactiveerd, omdat je bijvoorbeeld op een glad wegdek rijdt. Het systeem grijpt in en voorkomt dat de auto in een slip raakt. Over het algemeen merk je hier weinig van, maar een knipperend ESP-lampje is een waarschuwing. Pas in dit geval je snelheid aan en blijf alert op de weg.
Het ESP-lampje brandt. Wanneer het lampje brandt, is er een ESP-storing. Kortom: het systeem werkt waarschijnlijk niet goed. Plan een afspraak in de werkplaats van Auto Christiaan om het na te laten kijken.
Plan een afspraak
Verschillende benamingen van het ESP-systeem
Het kan voorkomen dat je de term ESP niet terug kunt vinden in de lijst met hulpsystemen van je auto. Dit komt doordat het systeem verschillende benamingen heeft. De voorkomende namen zijn uitgelicht met daarachter de autofabrikant die de benaming gebruikt.
ESP: Electronic Stability Program (Opel, Mercedes, Peugeot en Volkswagen)
DSC: Dyanmic Stability Control (BMW en Land Rover)
DSTC: Dynamic Stability en Traction Control (Volvo)
VSA: Vehicle Stability Assist (Honda)
VSC: Vehicle Stability Control (Toyota)